Hiri Hondakinen Mankomunitateak baratzeen erabilera indartu nahi du. Horretarako urteko hilabetetan zer erein eta landatu jakiteko taula bat eskaintzen du.
Sortu zure baratzea, zuk eta naturak eskertuko duzue!
Zer erein eta landatu urtean zehar
..URTARRILA
EREIN
Babestutako hazitegian: tipula,letxuga eta porrua.
Zuzenean lurrean: espinaka, ilarra, baba.
..
LANDATU
Baratxuri aleak, tipula erreboilak, zerbak, eskarolak,
letxuga.
..OTSAILA
EREIN
Babestutako hazitegian: letxugak, porrua, tipula,
berenjena, tomatea, piperra.
Zuzenean lurrean: espinakak, ilarra, baba.
..
LANDATU
Baratxuri aleak, tipula erreboilak, zerbak, letxuga,
marrubiak.
..MARTXOA
EREIN
Babestutako hazitegian: letxuga, berenjena, tomatea,
piperra, leka, aza, kalabazina, kalabaza, meloia, sandia.
Zuzenean lurrean: ilarra, baba, tipula, porrua,
erremolatxa gorria, azenarioa, perrexila.
..
LANDATU
Baratxuri aleak, tipula erreboilak, zerbak, letxuga,
marrubiak, patata, aza.
.. APIRILA
EREIN
Babestutako hazitegian: letxuga, berenjena, tomatea,
piperra, leka, aza, kalabazina, kalabaza, meloia, sandia.
Zuzenean lurrean: ilarra, baba, tipula, porrua,
erremolatxa gorria, azenarioa, perrexila.
..
LANDATU
Baratxuri aleak, tipula erreboilak, zerbak, letxuga,
marrubiak, patata, aza.
..MAIATZA
EREIN
Porrua, erremolatxa gorria, azenarioa, letxuga, apioa,
zerbak, tomatea, piperra, leka, babarruna, artoa, kalabaza,
kalabazina, bruselaza, perrexila, errefauak (rabanitoak),
albahaka, rukula.
..
LANDATU
Zerbak, letxuga, marrubiak, patata, aza, tipula, porrua,
kalabazina, kalabaza, pepinoa, meloia, sandia, piperra,
tomatea, berenjena, apioa, brokolia, albahaka, perrexila.
..EKAINA
EREIN
Porrua, erremolatxa gorria, azenarioa, letxuga, apioa,
zerba, leka, babarrun, artoa, kalabazina, bruselaza, aza,
tomatea, brokolia, azalorea, eskarola, txikoria,
romaneskua, errefauak (rabanitoak), rukula, perrexila,
mihilua.
..
LANDATU
Zerbak, letxuga, aza, porrua, kalabazina, kalabaza,
berenjena, piperra, tomatea, apioa, brokolia, romaneskua,
albahaka, perrexila.
..UZTAILA
EREIN
Porrua, erremolatxa gorria, azenarioa, letxuga, zerba, leka,
aza, brokolia, azalorea, eskarola, espinaka, txikoria,
romaneskua, mihilua, perrexila, rukula, kanonagoak.
..
LANDATU
Zerbak, letxuga, aza, porrua, kalabazina, tomatea, apioa,
brokolia, azalorea, bruselaza, alkatxofa, eskarola,
romaneskua, perrexila.
..ABUZTUA
EREIN
Porrua, erremolatxa gorria, azenarioa, letxuga, zerba, aza,
brokolia, azalorea, eskarola, espinaka, rukula, kanonigoak,
perrexila, borraja.
..
LANDATU
Zerbak, letxuga, aza, porrua, apioa, brokolia, azalorea,
bruselaza, alkatxofa, eskarola, romaneskua, perrexila.
..IRAILA
EREIN
Erremolatxa gorria, azenarioa, letxuga, aza, eskarola,
espinaka, rukula, kanonigoak, borraja.
..
LANDATU
Zerbak, letxuga, aza, porrua, brokolia, azalorea, bruselaza,
alkatxofa, eskarola, txikoria, borraja.
..URRIA
EREIN
Letxuga, espinaka, ilarra, baba, borraja.
..
LANDATU
Zerbak, letxuga, aza, porrua, tipulina, eskarola, baratxuria,
tipula erreboilak, txikoria, borraja.
..AZAROA
EREIN
Letxuga, espinaka, ilarra, baba, borraja.
..
LANDATU
Zerbak, letxuga, aza, porrua, tipulina, eskarola, baratxuria,
tipula erreboilak, txikoria, borraja.
..ABENDUA
EREIN
Espinaka, ilarra, baba.
..
LANDATU
Zerbak, letxuga, aza, tipulina, eskarola, baratxuria,
tipula erreboilak.
Egutegi biodinamikoa
ILBEHERA: lurretik begiratuta ilargiak egiten duen orbita, egun batetik bestera beherantz doa. Egun hauetan landareen sustraietan aktibitate gehiago dago. Garai egokia da; sustraiak biltzeko, lehortu behar ditugun landareak jasotzeko, kimaketak egiteko, landareak landatzeko eta lurra ongarritu eta prestatzeko.
ILBEHERA landatu, kimatu-moztu, lurra landu, simaurtu…
ILGORA: lurretik begiratuta ilargiak egiten duen orbita, egun batetik bestera gorantz doa. Egun hauetan lur azpian baino aktibitate gehiago dago gainean. Izerdi gehiago dago landareetan eta momentu egokia da txertaketak egiteko eta uzta biltzeko.
ILGORA erein, txertatu, belarra ebaki, fruta bildu…
A. Eguzkiaren udaberrian (“eguzkigora”) naturaren indarrak gorantz doaz, ereiteko garaia da.
B. Eguzkiaren udazkenean (“eguzkibehera”) naturaren indarrak beherantz doaz, landatzeko garaia da.
Ilargiarekin berdin berdin dugu, baina urtean 13 aldiz,13 bira ematen baititu Ilargiak Lurraren inguruan, beraz 13 ilgora eta ilbehera ematen dira. Ez konfunditu guk ikusten ditugun 12 ilbeterekin: beraz, 12 ilberri/ilzahar urtean. Beraz, urtean 13 ilgora eta ilbehera ditugu. Horrek esan nahi du ilargiarekin 13 udaberri eta 13 udazken ditugula.
Ilargiaren udaberriak (ilgorak) eguzkiarenak baino indar gutxiago du baina, bere antzera, goranzko indarrak sortzen ditu, garai aproposa da beraz barazkiak, loreak, belarra, ongarri berdea… ereiteko, txertoak egiteko eta fruta biltzeko.
Ilargiaren udazkenean (ilbeheran) indarrak beherantz doaz eta landaketak egiteko aprobetxatuko dugu, barazkiak, zuhaitz eta fruta arbolak (bakoitza bere urte sasoian noski). Kimatzeko ere garai hau erabiliko dugu landarearen izerdia sustraietan egongo delako batik bat eta gutxiago ahulduko dugulako horrela. Ilargiaren udazkena ere aprobetxatuko dugu lurra landu eta ongarriztatzeko.